Ατσιπόπουλο , 8 Αυγούστου 2018

Κυρίες και Κύριοι

Η αφορμή για την αποψινή, ωραία τούτη εκδήλωση συνιστά μία ακόμη τομή στην πνευματική αναβάθμιση αλλά και στην καλλιέργεια μιας ορθής πολιτικής σκέψης όχι μόνον για τους ανθρώπους του δικού μας νησιού μα και για το σύνολο των Ελλήνων.

Λυπάμαι ειλικρινά που ο προγραμματισμός των ημερών καθιστά αναπόδραστη την απουσία μου, όμως βρίσκομαι νοερά κοντά σας, με τη σκέψη μου να ταξιδεύει στα μονοπάτια που χαράσσει το δίτομο έργο του αγαπητού κ. Νικολάου Παπαδάκη, Προέδρου του Εθνικού Ιδρύματος Μελετών κι Ερευνών «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Ένα βιβλίο το οποίο, αναντίρρητα, αποτελεί σταθμό στη σύγχρονη ελληνική ιστορία αφού πληροί όλες τις προδιαγραφές ενός έγκυρου επιστημονικού πονήματος, με σαφή μεθοδολογία, ασφαλείς πηγές, έναν αξιέπαινο αριθμό βιβλιογραφικών αναφορών και ένα θαυμαστό έλεγχο του υποκειμενισμού του συγγραφέα, ενός καλλιεργημένου και μορφωμένου ανθρώπου ο οποίος έχει καταθέσει με πλείστους τρόπους τη λατρεία του στην προσωπικότητα και το έργο του Εθνάρχη.

Οι εξαίρετοι εισηγητές της αποψινής εκδήλωσης, είμαι βέβαιος ότι θα προσεγγίσουν με επάρκεια και θα αποδώσουν με αναλυτική ικανότητα το περιεχόμενο του δίτομου αυτού έργου. Γι΄ αυτό θα μου επιτρέψετε, σε τούτη τη σύντομη αναφορά μου, να δώσω μεγαλύτερη έμφαση στον συγγραφέα αφού κάθε έργο, κάθε ψηφίδα πολιτισμού, κάθε πνευματική κατάθεση είναι γέννημα του δημιουργού της, ακόμη κι αν εμπνεύστηκε από το έργο ζωής άλλων προσωπικοτήτων, όπως, στην προκείμενη περίπτωση, του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Ο αγαπητός συγγραφέας, λοιπόν, δεν καταδέχθηκε καμία έκπτωση στην υψηλή ποιότητα, αξιοπιστία και ακρίβεια, που επέλεξε να αποδώσει στο συγγραφικό του πόνημα. Έτσι, παρότι η έκταση του βιβλίου, αρχικά τρομάζει τον φιλόδοξο αναγνώστη, από τις πρώτες κιόλας σελίδες της ανάγνωσης, το ενδιαφέρον παραμένει ενεργό και κορυφώνεται σελίδα με τη σελίδα μέχρι που φτάνει κανείς στο τέλος για να συνειδητοποιήσει πως ολοκλήρωσε ένα συναρπαστικό ταξίδι σε μια ιστορική περίοδο, φορτισμένη ιδεολογικά, πολιτικά, και κοινωνικά με γεγονότα που καθόρισαν την ταυτότητα του σύγχρονου Έλληνα και την έκταση του ελληνικού κράτους, αναμφίβολα θα ανιχνεύει κανείς την επιρροή τους και στις μελλοντικές γενιές της χώρας μας.

Είναι προφανής η αγάπη του συγγραφέα για τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Επιβεβαιώνεται από την πολύχρονη ενασχόληση του με τον Εθνάρχη, από το αξιέπαινο έργο που προσφέρει το ομώνυμο Εθνικό Ίδρυμα Μελετών κι Ερευνών, στο οποίο προεδρεύει, αποτυπώνεται στις σελίδες του βιβλίου που απόψε μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας, το οποίο σηματοδοτεί την επιτυχή κατάληξη της ενδελεχούς μελέτης, της επιμελούς συλλογής, της συστηματικής καταγραφής, της ακούραστης έρευνας καθώς και του πνευματικού μα και ψυχικού κάματου ολάκερων δεκαετιών που αφιέρωσε ο κ. Νίκος Παπαδάκης για τη συγγραφή του. Δικαιούται να αισθάνεται υπερηφάνεια και πληρότητα για τούτο το έργο ζωής που κατάφερε να ολοκληρώσει.

Η απάντηση λοιπόν, σε ενδεχόμενο ερώτημα «μα ένα ακόμη βιβλίο για το Βενιζέλο;» προκύπτει αβίαστα: το συγκεκριμένο δεν είναι ένα βιβλίο που απλώς το διαβάζεις αλλά ένα βιβλίο που το μελετάς. Η μεστή και συνεκτική γραφή, το έμπλεο νοημάτων περιεχόμενο, η αναλυτική σκέψη του συγγραφέα που φωτίζει κάθε παράμετρο της ζωής του Ελ. Βενιζέλου από τη μέρα που γεννήθηκε ως την τελευταία στιγμή της πολυκύμαντης ζωής του αλλά και η ένταξη αυτής της ζωής στο πολιτικό-οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, έτσι όπως εξελίσσονταν στο ελληνικό και διεθνή χώρο, συρρικνώνουν σημαντικά τα περιθώρια σύγκρισης του συγκεκριμένου βιβλίου με άλλα, αντίστοιχου περιεχομένου.

Επομένως, δεν πρόκειται απλώς για ένα ακόμη βιβλίο για τον Εθνάρχη, αλλά για μία επιστημονικά τεκμηριωμένη και με ανθρώπινες αποχρώσεις καταγεγραμμένη αναφορά στη σημαντικότερη ίσως περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας. Η αβασάνιστη ροή του λόγου, προσφέρει στον αναγνώστη τη δυνατότητα μια άλλης θέασης της φυσιογνωμίας και της προσωπικότητας του Ελ. Βενιζέλου, πρωταγωνιστή του δημοσίου βίου της μελετούμενης εποχής αλλά και μια ασφαλή μύηση στην ίδια την ιστορία μας. Δύσκολα, επιτυγχάνει κανείς μια τόσο ζωηρή γραφή, που επιτρέπει την οπτικοποίηση όσων περιγράφει, ειδικά όταν το αντικείμενο μελέτης είναι τόσο περίπλοκο και τόσο πλούσιο σε επιμέρους παραμέτρους οι οποίες εύκολα μπορούν να παρασύρουν το συγγραφέα σε εξουθενωτικές αναφορές και κατ’ επέκταση να υποβάλλουν τον αναγνώστη σε μια κοπιώδη προσπάθεια κατανόησης της ουσίας και της αλήθειας , εν τέλει του κειμένου.

Επιπλέον, αξίζει να επισημανθεί η αντικειμενικότητα του συγγραφέα. Παρότι ο ίδιος, με εντιμότητα καταθέτει την αγάπη και το θαυμασμό του για τον Ελ Βενιζέλο, εντούτοις, είναι ευδιάκριτη η αντικειμενική μεροληψία του συγγραφέα, ας μου επιτραπεί αυτός ο οξύμωρος χαρακτηρισμός αφού είναι προφανές ότι το βιβλίο γράφτηκε από κάποιον που ενώ λατρεύει το Βενιζέλο και τον αναγνωρίζει ως ιστορική μορφή, δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στο έργο του όπως για παράδειγμα σε ότι αφορά τη στάση του στο Κίνημα του 1935.

Είμαι βέβαιος ότι όλα αυτά τα χρόνια που ο αγαπητός κ. Παπαδάκης διερευνούσε, μελετούσε και συνέγραφε το βιβλίο του, κλήθηκε πολλές φορές να αναμετρηθεί με τον ίδιο τον εαυτό, τις παγιωμένες αντιλήψεις του, τους προϊδεασμούς του και την ισχυρή συναισθηματική φόρτιση που κινητοποιούσε κάθε νέα αποκάλυψη, κάθε πρωτοφανέρωτη πτυχή της ζωής και του έργου του κορυφαίου Πολιτικού, Διπλωμάτη και Ανθρώπου Ελ. Βενιζέλου.

Κι είμαι επίσης πεπεισμένος, μελετώντας το βιβλίο του, ότι κατάφερε να εξισορροπήσει την επιστημονική επιταγή για αντικειμενική παρουσίαση των γεγονότων, ερχόμενος ακόμη και σε ρήξη με το αντικείμενο μελέτης του, με την υποκειμενική διάσταση που πολιορκούσε το δύσκολο εγχείρημά του.

Οφείλουμε λοιπόν να αναγνωρίσουμε, μεταξύ άλλων, στον συγγραφέα, την προσφορά του στους σύγχρονους μελετητές της ιστορίας, οι οποίοι μέσα από το δίτομο αυτό έργο και με το πλεονέκτημα που τους δίδει η απόσταση από τα γεγονότα, μπορούν πλέον ευκολότερα ν’ αντιληφθούν το μέγεθος του πολιτικού ανδρός, μες τις πλείστες αρετές τις αναγνώρισαν και παραδέχθηκαν κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες του εξωτερικού όπως ο Κλεμανσώ αλλά και ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών τον Ουϊλσον, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από τη διορατικότητα, τη διαλεκτική σκέψη και το όραμα τους Βενιζέλου για την Κοινωνία των Εθνών. Έπειτα, ας μην ξεχνάμε ότι δεν θα μιλούσαμε σήμερα για την Μακεδονία εάν ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν είχε χειριστεί το θέμα αφού όπως γνωρίζουμε ο Βασιλιάς και το επιτελείο του την είχαν παραδώσει στους Βούλγαρους.

Είναι πάμπολλα τα γεγονότα που πιστοποιούν την ηγετική φυσιογνωμία και την καταλυτική προσφορά του Βενιζέλου στη χώρα μας. Αναφέρονται όλα, μέσα σε αυτό το καλογραμμένο, σωστά δομημένο, ορθά ιεραρχημένο, με ασύλληπτο πλούτο πηγών, δίτομο έργο, το οποίο πρέπει, τελικά, οφείλουμε όλοι να διαβάσουμε. Είτε ως πολίτες, για ν’ αντιληφθούμε το πολιτικό μέγεθος που πρέπει να φέρουν οι ηγέτες μας είτε ως πολιτικοί, για να συνειδητοποιήσουμε και να υιοθετήσουμε τις σωστές αρχές που πρέπει να διέπουν το σύνολο του έργου μας με κυρίαρχο πάντοτε μέλημα και ιερό καθήκον μας την υπηρεσία της πατρίδας και την παρόπλιση των δικών μας ιδιοτελών επιδιώξεων όταν αυτές δεν υπηρετούν το κοινό καλό. Αυτή τη στάση ακολούθησε με προσήλωση ο Βενιζέλος όταν ενώ ήταν εκλεγμένος Πρωθυπουργός, ανέχθηκε την παράδοση της εξουσίας για να μην διαταραχθεί η ενότητα.

Ένας πραγματικός ηγέτης του οποίου το έργο θα μπορούσε να διδάσκεται, οικουμενικά, ως εγχειρίδιο καλού ανδρός και καλού πολιτικού.

Και σε αυτή την κατεύθυνση, το βιβλίο του κ. Παπαδάκη θα μπορούσε πραγματικά ν’ αποτελέσει πολύτιμο εφόδιο.

Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας, συγχαίρω τους διοργανωτές για αυτή την εξαιρετική ευκαιρία γόνιμης συνδιαλλαγής που μας εξασφάλισαν και εύχομαι στο συγγραφέα να έχει Υγεία και Δύναμη να συνεχίσει το θαυμαστό έργο του και να εμπνεύσει νέους, επιστήμονες ερευνητές να το πλουτίσουν με τη δική τους συνεισφορά.