Σπίτι Πολιτισμού

6-8 Οκτωβρίου 2016

Κυρίες και Κύριοι

Αγαπητοί Σύνεδροι, Καθηγητές και Φοιτητές

Η διοργάνωση του Συνεδρίου Νεοελληνικών Διαλέκτων και Γλωσσολογικής Θεωρίας, στο Ρέθυμνο έχει για όλους μας, μια ιδιαίτερη, συμβολική σημασία.

Η πόλη που φέρει τον τιμητικό τίτλο της Πόλης των Γραμμάτων και των Τεχνών, αξιώνεται, χάρη στους δραστήριους Καθηγητές του Πανεπιστημίου Κρήτης και εν προκειμένω το επιστημονικό προσωπικό και τους φοιτητές του

Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης και του Τμήματος Φιλολογίας του, να φιλοξενήσει τις εργασίες ενός ακόμη σπουδαίου Συνεδρίου, το οποίο, αυτή τη φορά εστιάζει στις Νεοελληνικές Διαλέκτους, δηλαδή στη γλώσσα μας και στις πλούσιες, σε ποιότητα και περιεχόμενο, εκφάνσεις της.

Η ευρύτατη θεματολογία του Συνεδρίου, ενδεχομένως να μην είναι οικεία σε αρκετούς από μας αφού, ως μη ειδικοί, δεν έχουμε εξοικειωθεί με το περιεχόμενο όρων όπως φωνητική, φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία, πραγματολογία, ανάλυση λόγου, λεξικολογία, ψυχογλωσσολογία, κοινωνιογλωσσολογία και άλλους.

Έτσι, ίσως δεν αντιληφθούμε άμεσα πως, το Συνέδριο, μεταξύ άλλων, πραγματεύεται τη δύναμη της γλώσσας μας και την αξία του γλωσσικού συστήματος της χώρας μας, την οποία συχνά υποτιμούμε αβασάνιστα, ξεχνώντας τα λόγια του μεγάλου Οδυσσέα Ελύτη, στην τελετή βράβευσης του με Νόμπελ, το 1979: «Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμιση χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου».

Η γλώσσα μας, λοιπόν, που, εκτός της αυτονόητης λειτουργίας της ως μέσο επικοινωνίας και έκφρασης, είναι ταυτόχρονα φορέας ήθους, πολιτισμού, είναι η επιβεβαίωση της ίδιας της ζωής μας, στο χωροχρόνο.

Η ελληνική γλώσσα, λοιπόν, με τις άπειρες αποχρώσεις της, το ιστορικό και συναισθηματικό της φορτίο, την συντακτική της ακρίβεια της, την πολυεπίπεδη μορφολογία της, τις πολυάριθμες διαλέκτους της, που επιβεβαιώνουν την μακρόχρονη ιστορία και το πολιτισμικό υπόβαθρο αυτού του λαού, αξίζει μελέτης, συστηματικής επιστημονικής ενασχόλησης και σεβασμού.

Και το Πανεπιστήμιο μας, κάνει μια σοβαρή προσπάθεια, εδώ και χρόνια, προς αυτή την κατεύθυνση, της οποίας επιβεβαίωση, αν όχι επιστέγαση, είναι η διοργάνωση τούτου του Συνεδρίου.

Εύχομαι να επιτύχει το στόχο του που, στην προκείμενη περίπτωση, περιλαμβάνει και τη μύηση μας στη γοητεία της ντοπιολαλιάς, που τόσο έχει τραυματιστεί από την ασυλλόγιστη πρόθεση μας να εκμοντερνιστούμε, να απαλλαγούμε από τις ιδιαίτερες ηχητικές αποχρώσεις της, από τις λέξεις που τη συνθέτουν, τις σημασιοδοτήσεις τους, την κληρονομιά που κουβαλούν.

Αυτή τη ντοπιολαλιά, που για μας τους Κρητικούς όπως και για τους Κυπρίους, τους Βορειοελλαδίτες και τους Ηπειρώτες, είναι δομικό στοιχείο της υπόστασής μας, είναι μέσο διατήρησης του πολιτισμού μας, είναι ένδειξη της ετερότητας μας και της ιδιαιτερότητας της τοπικής μας κοινωνίας, συνειδητά, πολλές φορές, την παροπλίζουμε, υποτιμώντας τη δύναμή της που είναι, εντέλει, η δική μας δύναμη για να συνθέσουμε το παρελθόν με το παρόν μας και να διαφυλάξουμε, ό,τι πολύτιμο έχει να προσθέσει στην προσωπικότητα αλλά και τη ζωή μας, αυτή η σύνθεση.

Τούτο το διήμερο, λοιπόν, μέσα από τις εργασίες του Συνεδρίου και με τη συνδρομή των εξαίρετων εισηγητών του, ανοίγει ένας διάλογος στον οποίο καλούμαστε όλοι να λάβουμε μέρος, εκπαιδευτικοί, πολιτικοί, φοιτητές και πολίτες, για να ενημερωθούμε, να ευαισθητοποιηθούμε και να κινητοποιηθούμε ώστε να αναγνωρίσουμε, να αποδεχθούμε, να διασώσουμε και να αναδείξουμε τη σημασία και την αστείρευτη δυναμική της νεοελληνικής γλώσσας και των διαλέκτων της.

Κι ας μη λησμονούμε πως τούτο το χρέος δεν αφορά μόνον τους ειδικούς. Είναι υπόθεση του καθενός από μας και όλων μαζί, η επιβίωση αυτής της θαυμαστής γλώσσας, με τα κείθε και τα δώθε εκφραστικά της εργαλεία, την καθαρότητά της, την ακρίβεια και τον απροσμέτρητο πλούτο της.

Σας ευχαριστώ πολύ για τη δυνατότητα επικοινωνίας που μου προσφέρατε και σας συγχαίρω για την τιμή που κάνετε στην πόλη μας και τους ανθρώπους της. Ελπίζω να σας δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσετε τη φυσική και ανθρώπινη ομορφιά της που αντανακλάται και στη ντοπιολαλιά της!

Να είστε καλά κι εύχομαι τούτη η πρωτοβουλία να συνεχιστεί και να καθιερωθεί ως θεσμός στο Ρέθυμνο, την πόλη που ξέρει να τιμά τα γράμματα και τους πρεσβευτές τους.