18/11/2008,ΟΜΙΛΙΑ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΓΙΩΡΓΗ Χ. ΜΑΡΙΝΑΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΡΗΤΩΝ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ «ΜΕΓΑΛΟΝΗΣΟΣ»

 

Σαλαμίνα, 16 Νοεμβρίου 2008

 

 

Κυρίες και Κύριοι

Αγαπητοί Φίλοι και Συμπατριώτες

 

Αποτελεί για μένα ιδιαίτερη τιμή η πρόσκληση του δραστήριου Συλλόγου Κρητών της Σαλαμίνας σε αυτή την εκδήλωση τιμής για το Ολοκαύτωμα στο Ηρωικό Μοναστήρι Αρκάδι που αποτελεί πλέον πανανθρώπινο σύμβολο αυτοθυσίας και αυταπάρνησης για την Ελευθερία.

 

Με συγκινεί εξάλλου και το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση φιλοξενείται σε μία πόλη με ένδοξο παρελθόν όπως είναι η Σαλαμίνα. Μια πόλη που άφησε τη δική της ανεξίτηλη σφραγίδα στην ιστορική διαδρομή της χώρας μας και στους αγώνες της για τη διατήρηση της εθνικής της ανεξαρτησίας.

 

Ευχαριστώ θερμά τους συμπατριώτες μας Κρήτες της Σαλαμίνας για την ευκαιρία που μας προσφέρουν να ανατρέξουμε μαζί σ'' ένα παρελθόν που μας κάνει υπερήφανους και για την προτροπή που ενέχει αυτή η αναδρομή: Να εμπνευστούμε από τα μηνύματα που μας κληροδότησε με τόση γενναιοδωρία το παρελθόν, στις μελλοντικές μας επιλογές.

 

Κυρίως όμως τους συγχαίρω γιατί διατηρούν με τόση ευαισθησία και γνήσια αγάπη για την Κρήτη, τους συνεκτικούς τους δεσμούς με τη γενέτειρα πατρίδα τους και τους ενισχύουν με κάθε τους δράση και πρωτοβουλία. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε τις ρίζες μας γιατί είναι ένα ατόφιο κομμάτι του εαυτού μας και, ίσως, είναι αυτό τελικά που καθορίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και λειτουργούμε.

2. ΗΘΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

 

Σε ότι αφορά την αφορμή για τη σημερινή μας συνάντηση, θεωρώ ότι όλοι μας είμαστε γνώστες των παραμέτρων του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου και των γεγονότων που διαδραματίστηκαν τη μοιραία ημέρα, ως απαύγασμα ενός άνισου αγώνα με υψηλό τίμημα.

 

Κάθε φορά που αποπειρώμεθα να μιλήσουμε με θνητούς λόγους για το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, για το μεγαλειωδέστερο γεγονός του παράτολμου αγώνα της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης του 1866 ,που συγκλόνισε τον κόσμο ολάκερο, αισθανόμαστε ότι επιχειρούμε να πράξουμε το αδύνατο.

 

Πώς να περιγράψεις ένα γεγονός που ξεπερνά τα στενά όρια του ανθρώπινου νου και ανάγεται σε σφαίρες που η πραγματικότητα δύσκολα πια προσεγγίζει ;

 

Ειδικά μάλιστα στη σημερινή εποχή που οι ήρωες έχουν αποκτήσει άλλη διάσταση και αντί να υπηρετούμε τα ιδανικά δεν αποφεύγουμε τις ηθικές εκπτώσεις και τον καιροσκοπισμό στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων μας. Θα ήταν ωστόσο ιεροσυλία να επιτρέψουμε στη λήθη να αντικαταστήσει την ιστορική μνήμη.

 

Υπό αυτό το πρίσμα, προσεγγίζουμε το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου ως ταπεινοί προσκυνητές του Ιερού και καθαγιασμένου με το αίμα των ηρώων τόπου. Και με την ιδιότητα των απογόνων μιας γενιάς που έκανε τη γενναία υπέρβαση του «Εγώ» για να έχομε Εμείς μια ελεύθερη και αξιοπρεπή επιβίωση.

 

Όλοι Εμείς, λοιπόν, οι αποδέκτες αυτής της ανυπέρβλητης θυσίας έχουμε ιερό χρέος να την τιμούμε με τη σκέψη μας και να την έχουμε σταθερό οδηγό στις πράξεις μας. Για το λόγο αυτό οποιαδήποτε επαναληπτική αναφορά στην καθαυτή ιστορική πλευρά του Ολοκαυτώματος δεν θα πρέπει να θεωρείται περίσσια αφού τα μηνύματα που εκπέμπονται από ένα ιστορικό γεγονός προσαρμόζονται κάθε φορά στις ανάγκες της κοινωνίας, οι οποίες συνεχώς μεταλλάσσονται, και αποκτούν το συμβολισμό που η κάθε κοινωνία τους αποδίδει.

 

Έτσι, ενώ στο παρελθόν μία μάχη όπως αυτή που δόθηκε στη Μονή Αρκαδίου ενέπνεε τους αγωνιστές της εποχής σε κάθε νέα αναμέτρηση με τον εχθρό, σήμερα, που φαινομενικά δεν υπάρχουν «βάρβαροι» και νοιώθουμε ασφαλείς, όσο εύθραυστη και παραπλανητική κι αν είναι αυτή ασφάλεια, η απροσμέτρητη θυσία των αγωνιστών του Αρκαδίου έχει νόημα ως υπόμνηση των υψηλών ιδανικών που, ανεξάρτητα από το χρόνο και τον τόπο, θα πρέπει να υπηρετούνται με σθένος και να αποτελούν κυρίαρχη επιδίωξη του ανθρώπου.

 

3. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

 

Ας μεταφερθούμε λοιπόν νοερά στην περίοδο των αφυπνισμένων συνειδήσεων, στην εποχή που τα ιδανικά είχαν τη δική τους ξεχωριστή θέση στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, τότε που η Ελευθερία ήταν βασική προϋπόθεση ζωής και η Ανεξαρτησία μοναδική συνθήκη επιβίωσης.

 

Ας περιπλανηθούμε στα νωπά από το ανθρώπινο αίμα χώματα της κρητικής γης κι ας αναπνεύσουμε τον αέρα της που μύριζε μπαρούτι και καπνό. 142 χρόνια πριν. Η Κρητική Επανάσταση βρίσκεται στην κορύφωσή της. Δεν είναι η πρώτη φορά που εξεγείρονται οι Κρητικοί. Ολοι οι Έλληνες, εξάλλου, αποδύθηκαν σε εθνικούς αγώνες. Όμως κανένα κομμάτι της ελληνικής γης δεν συνέχισε από το 1829-1897 με τόση επιμονή και τόση ορμή τους αγώνες αυτούς, όσο η Κρήτη που είχε και μία επιπλέον σοβαρή επιδίωξη: την πολυπόθητη ένωσή της με τη Μητέρα Ελλάδα. Χωρίς λοιπόν την επίσημη βοήθεια από το κράτος, οι Κρητικοί αψηφώντας ποσοτικά μεγέθη, αντικειμενικά δεδομένα, διεθνή συμφέροντα και διπλωματικές δολοπλοκίες, έχοντας συνειδητή άγνοια της επιλογής του συμβιβασμού με τον κατακτητή, αγωνίζονται με όπλα το θάρρος και τη δύναμη της ψυχής τους. Το 1866 οι συνθήκες ήταν πράγματι δυσμενείς. Η Αγγλία και η Γαλλία για άλλη μια φορά αντιτάσσονταν σε κάθε ιδέα μεταβολής του Status Quo της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο κατακτητής είχε υπεροπλία σε στρατό, όπλα, εφόδια, χρήματα, στην Ελλάδα υπήρχε μεν ενθουσιασμός, αλλά το επίσημο κράτος βρισκόταν σε παντελή αδυναμία να βοηθήσει οικονομικά και στρατιωτικά την Κρητική Επανάσταση.

 

Αγνοώντας όλα αυτά η επαναστατική συνέλευση στ'' Ασκύφου κήρυξε στις 21 Αυγούστου 1866 την Επανάσταση.

Μια Επανάσταση καθολικής συμμετοχής και αποδοχής. Άνδρες όλων των ηλικιών, γυναίκες παιδιά και ο κλήρος στην πρώτη γραμμή του αγώνα. Με πρωτοβουλία του Ηγουμένου Γαβριήλ Μαρινάκη από τις Μαργαρίτες, Προέδρου των πληρεξουσίων όλων των επαρχιών εκλεγμένου την 1η Μαϊου στη σύναξη των 1500 Κρητικών Επαναστατών, το Μοναστήρι του Αρκαδίου ορίστηκε ως επαναστατικό Κέντρο. Εκεί συναθροίζονταν οι πολεμιστές των 4ων επαρχιών, αποθηκεύονταν τα τρόφιμα και τα λιγοστά πολεμοφόδια, ήταν το ορμητήριο και το κέντρο αντίστασης απέναντι στο Μουσταφά Πασά που έπραξε το αναμενόμενο: Επιτέθηκε στους 964 πολιορκημένους, απ΄ τους οποίους οι 325 ήταν άνδρες και απ'' αυτούς μόνο οι 259 ήταν οπλισμένοι και οι υπόλοιποι γυναικόπαιδα με 15.000 τακτικό και άτακτο στρατό και 30 κανόνια.

 

Οι αριθμητικοί συσχετισμοί είναι ενδεικτικοί του άνισου χαρακτήρα της μάχης. Πόσες ελπίδες στ'' αλήθεια υπήρχαν; Φανταστείτε τον εαυτό σας εγκλωβισμένο σ'' ένα μοναστήρι, καταρρακωμένο από τις κακουχίες ενός αδιάκοπου αγώνα, με λίγα όπλα ανάμεσα σε γυναίκες και μωρά παιδιά που θρηνούσαν διαισθανόμενα το τέλος που πλησίαζε κι απέξω από τις ξύλινες πύλες, ένας αλαλάζων στρατός, οπλισμένος και αριθμητικά πολλαπλάσιος, διψασμένος για ανθρώπινες ζωές...Πόσος πόνος, μπορεί να χωρέσει σε μια στιγμή; Πόση ελπίδα μπορεί να τρυπώσει από τις χαραμάδες για να ζεστάνει τις καρδιές και να ευλογήσει τις πράξεις; Πόση δύναμη μπορεί να αντληθεί απ'' την απελπισία; Και πως εκείνη την ύστατη ώρα που επιλέγουμε αυτό που φοβόμαστε πιο πολύ, το θάνατο, τον αντικρύζουμε με τόση γενναιότητα και τόλμη;

 

Όσο κι αν προσπαθήσουμε να μοιραστούμε την ένταση των συναισθημάτων και να συμμεριστούμε τα κριτήρια μιας τέτοιας επιλογής δεν θα τα καταφέρουμε. Μόνο το βίωμα μπορεί να προσφέρει επαρκή γνώση. Κι ευτυχώς για μας και τα παιδιά μας τέτοια βιώματα δεν μας πρόσφερε η ζωή.

 

Κάθε φορά που στο μυαλό μας έρχονται αυτές οι ηρωικές μορφές να αντιστέκονται λυσσαλέα μέχρι θανάτου στις αλλεπάλληλες εφόδους των πολιορκητών, μόνοι τους, χωρίς βοήθεια, αφού οι εκκλήσεις τους δεν μπόρεσαν να τελεσφορήσουν, μας διαπερνά το ιερό ρίγος, που νοιώθουμε κάθε φορά, που θυμόμαστε το Κούγκι, το Ζάλογγο, το Μεσολόγγι, το Μανιάκι και αισθανόμαστε ό,τι αισθάνονταν και οι ηρωικοί ελεύθεροι πολιορκημένοι, πως δεν ήταν μόνοι τους, ούτε λίγοι. Εδώ στο Αρκάδι, μαζί τους ήταν και ο Γρηγόριος ο Ε'' και συλλειτούργησε με τον Γαβριήλ το πρωί της 8ης Νοεμβρίου, ο γέρο Σαμουήλ, ο Καψάλης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Παπαφλέσσας και τόσοι άλλοι ήρωες της μακρόχρονης και αδιάκοπης ιστορίας μας.

 

Οι πολιορκημένοι λοιπόν επέλεξαν το θάνατό τους. Εμψυχωμένοι από τα υψηλότερα ανθρώπινα ιδανικά, μετέτρεψαν τον πόλεμο σε Καθαρτήριο και την Ιστορία σε ανώτερο δραματουργό.

 

Ούτε το παγκόσμιας ακτινοβολίας πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων τραγωδών δε θα μπορούσε να συλλάβει το μέγεθος μιας τέτοιας απόφασης ώστε να το αποδώσουν στα έργα που μας άφησαν πολύτιμη κληρονομιά.

 

Τη στιγμή που η Κουτσαχείλα που έφεραν από το Ρέθυμνο οι πολιορκητές χρησιμοποιώντας 200 άνδρες και ένα κοπάδι άλογα και βόδια κατάφερε να γκρεμίσει τη σιδερόπορτα του Μοναστηριού και η πάλη γινόταν σώμα με σώμα, κάτω από τις οιμωγές των γυναικόπαιδων, την ώρα που χωλός πυρπολητής Κωστής Γιαμπουδάκης από το Αδελε , εκτέλεσε την κοινή απόφαση για την υπέρτατη θυσία, καταυγάζοντας τον κόσμο με ματωμένο φως, ο χρόνος σταμάτησε ως ένδειξη τιμής για τις ζωές που ξεψύχησαν.

 

‘Έτσι πλέον το Αρκάδι κατέστη ένα ιερό σύμβολο εθελοθυσίας και ηρωισμού. Έγινε η αποκορύφωση του Κρητικού αγώνα και η αποθέωση του Κρητικού ηρωισμού. Στην ιερή αυτή μονή αγωνίσθηκε, πόνεσε, μαρτύρησε, δοκιμάσθηκε η αιωνόβια, αγέραστη και ακατάβλητη ψυχή της Κρήτης.

 

Δείγμα παγκόσμιας ακτινοβολίας του Ολοκαυτώματος είναι η απάντηση του Βίκτωρος Ουγκώ σε επιστολή του Ζυμβρακάκη, που μεταξύ των άλλων έγραφε "Το ηρωικό Αρκάδι αγωνίστηκε σαν κάστρο και πέθανε σαν Ηφαίστειο". Ένα ηφαίστειο, προσθέτουμε, του οποίου η ματωμένη λάβα έγινε λευτεριάς λίπασμα.

 

4. ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ

ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

 

Επιστρέφουμε στην εποχή μας.

 

Συγκινημένοι απ'' αυτό το οδοιπορικό σε μέρες μακρινές και μνήμες ζωντανές , αναζητούμε την απήχησή τους στο δικό μας σήμερα. Μετρούμε τη δύναμη του συμβολισμού τους επικαιροποιώντας τα μηνύματα που ακτινοβόλησαν στη σκέψη και τη ζωή μας.

 

Πεπεισμένοι πλέον ότι κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος αφού ακόμη κι αν η επανάσταση του 1866 καταπνίγηκε το 1869, ωστόσο προκάλεσε μεγάλη φθορά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και ευαισθητοποίησε ολόκληρη την Ευρώπη για το Κρητικό ζήτημα γεγονός που επηρέασε τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων προς όφελος της Κρήτης.

 

Ως ιστορικό γεγονός, έχει αδιαμφισβήτητη αξία.

 

Ποια θέση όμως κατέχουν τα μηνύματά του στη ζωή μας; Και σε ποιο βαθμό οι ρυθμοί και απαιτήσεις της σύγχρονης ζωής τους επιτρέπουν να επηρεάζουν τις επιλογές μας;

 

Θεωρώ ότι την αξία ενός ιστορικού γεγονότος δεν την καθορίζουμε εμείς αλλά η αντοχή της στο χρόνο που συνδέεται άρρηκτα με τη διαχρονικότητα των μηνυμάτων της.

 

Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, όπως και κάθε αγώνας για την ελευθερία είναι πάντα επίκαιρο.

 

Όμως σήμερα πια, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην παγκοσμιοποιημένη πλέον πραγματικότητα που ζούμε, χρήσιμο κι επιβεβλημένο κρίνεται να διαχωρίσουμε τις έννοιες και να τις αποσαφηνίσουμε ώστε να γίνουμε κοινωνοί του περιεχομένου τους.

 

Εκεί έγκειται και η διαχρονική αξία του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου: ως παγκόσμιο σύμβολο αναφοράς αποκαλύπτει το πραγματικό περιεχόμενο εννοιών που έχουν χάσει το νόημά τους στη σημερινή ταραγμένη εποχή. Οριοθετεί τη Θυσία από την Αυτοκτονία, την Πίστη από το Φανατισμό, τον αγώνα για την Ελευθερία από την Τρομοκρατία και τον Ηρωϊσμό από την Δειλία.

 

Αρκεί να αισθανθούμε ως η επόμενη των ηρώων γενιά, να συνειδητοποιήσουμε το ιστορικό φορτίο που κουβαλάμε και να το αντιληφθούμε όχι ως βάρος αλλά ως πολύτιμη κληρονομιά, ως πυξίδα προσανατολισμού για να μη χάσουμε ποτέ το δρόμο. Να κλείσουμε τα αυτιά μας στις σειρήνες του αποπροσανατολισμού που επιβάλλει ο μεθοδευμένος καταναλωτισμός, τα ευτελή πρότυπα, η αναζήτηση του εύκολου και άκοπου χρήματος. Και ν'' ανοίξουμε τα μάτια της ψυχής μας στην αλήθεια που ξεχειλίζει από το κάθε Ολοκαύτωμα. Μια αλήθεια που μοιάζει να μην χωρά και να μην ταιριάζει στις στριμωγμένες από απληστία κι εγωισμό σελίδες που συνθέτουν τη σημερινή μας πραγματικότητα. Είναι γιατί την αφήσαμε εμείς απέξω.

 

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να ξαναδιαβάζουμε την ιστορία μας. Κι ας αφήσουμε τα παράθυρα του νου και της ψυχής ανοιχτά να μπουν ελεύθερα και αμόλυντα από το χρόνο και τους ανθρώπους τα μηνύματα της. Θα μας φανούν χρήσιμα στη διαδρομή μας σε τούτη τη ζωή. Θα μας βοηθήσουν να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα του τι συμβαίνει γύρω μας, να ερμηνεύσουμε τον κόσμο μας με υγιή κριτήρια, να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής μας προσαρμόζοντάς τις στις επιταγές των αληθινών αναγκών και όχι των τεχνητών και, κυρίως, ν'' αντικρύσουμε τους συνανθρώπους με ειλικρίνεια, σεβασμό και αλληλεγγύη. Με την υπερηφάνεια της καταγωγής μας και την αξιοπρέπεια που αυτή αντανακλά στην ύπαρξή μας, εμποτισμένοι από τα εκλεκτότερα ιδανικά ας πορευτούμε στα φωτεινά μονοπάτια που χάραξαν στο πέρασμά τους οι ήρωές μας. Είναι αυτοί που κυκλοφορούν σαν ζωντανή ανάμνηση στο παρόν μας για να μας διατηρούν σε εγρήγορση, να μας καλούν σε αντίσταση απέναντι στην ηθική έκπτωση αξιών, να αφυπνίσουν τις εσωτερικές μας αντοχές να καθοδηγήσουν τις πνευματικές μας ανησυχίες να εμπνεύσουν τις μελλοντικές μας επιλογές.

 

 

5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

Αυτή είναι η ιστορική μας μοίρα . Ας την αποδεκτούμε.

 

Μια μοίρα κοινή για όλους τους Έλληνες που ποτέ δεν αρίθμησαν τους ήρωές τους γιατί ποτέ δεν εξαντλήθηκε ο αριθμός τους. Η κάθε πόλη, η κάθε γωνιά αυτής της χώρας έχει το άρωμα της ελευθερίας που κατακτήθηκε, έχει τη δύναμη της ζωής που αντιστάθηκε, έχει την ορμή της δικαιοσύνης που ξεχύθηκε και τη λάμψη της αλήθειας που δικαιώθηκε.

 

Σε τούτη εδώ την πόλη, τη Σαλαμίνα, που έχει σε περίσσευμα όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, η πόλη του Ρεθύμνου , καταθέτει την εκτίμηση και την αγάπη της. Και απλώνει το χέρι σε μια κοινή πορεία, που θα βασίζεται στην πίστη και το σεβασμό σε όλα όσα τιμούν την ανθρώπινη ύπαρξη: τα ιδανικά που μας γαλούχησαν και που εγγυώνται το παρόν και το μέλλον μας.

 

Να είστε καλά.

 

Σας ευχαριστώ.

 

28 Μαρτίου 2024
 (1353)
 (1349)
 (1351)
 (1352)
 (1347)
 (1346)
 (1121)
 (1329)
 (1339)
 (1281)
 (1342)
 (1348)
 (1345)
 (1344)
 (1343)
 (1335)
 (1337)
Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι (481)
 (1341)
 (1330)
 (1333)
city maps (1041)
 (1328)